I. 📌 Hiện tượng phổ biến

• Bề mặt khung và nan miệng gió (loại gắn trần, nối ống gió hoặc trực tiếp từ FCU/AHU) bị đọng sương → nước nhỏ giọt xuống sàn, hoặc ngấm lên trần thạch cao gây ẩm mốc – hư hại thẩm mỹ và kết cấu.

• Nguy cơ không thể phát hiện sớm nếu phần đọng nước xảy ra phía trên trần.

🔍 Biểu hiện cụ thể:

• 💧 Nước nhỏ giọt từ miệng gió xuống sàn nhà, gây hư hỏng nội thất, trơn trượt.

• 🧱 Nước ngấm ngược lên trần thạch cao gây ố vàng, mốc đen, mục nát trần.

• ☁️ Tạo điều kiện phát triển nấm mốc, ảnh hưởng chất lượng không khí.

• 🔎 Đọng sương phía trên trần không quan sát được, gây hỏng trần kéo dài.

⚠️ Hậu quả nếu không xử lý triệt để:

• ❌ Hư hỏng vật liệu hoàn thiện và giảm tuổi thọ hệ thống HVAC.

• ❌ Khiếu nại từ người sử dụng và ảnh hưởng uy tín nhà thầu/chủ đầu tư.

• ❌ Ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng do nấm mốc và vi khuẩn.

II. 📎 Tổng hợp nguyên nhân gây đọng sương

🧩 Nhóm A – Nguyên nhân do thiết kế hệ thống không đúng chuẩn

1. Chọn sai chủng loại miệng gió

   • Miệng gió loại hướng xuống/đặc tả không đúng, không tối ưu cho gió lạnh → làm lạnh sâu phần khung, nan → gây ngưng tụ.

2. Chọn sai tiết diện miệng gió

   • Miệng gió quá nhỏ so với lưu lượng cấp → tốc độ gió cao → giảm nhiệt sâu trên bề mặt kim loại.

3. Lắp đặt sai vị trí

   • Miệng gió đặt gần nguồn ẩm như: cửa nhà tắm, nhà bếp, cửa ban công… → khu vực này độ ẩm cục bộ cao → dễ đọng sương.

4. Không cách nhiệt hoặc cách nhiệt không liên tục

   • Cổ ống gió sau miệng không được bọc cách nhiệt hoặc lớp cách nhiệt bị hở → truyền lạnh làm lạnh bề mặt miệng gió và vùng trần tiếp giáp.

5. Nguyên nhân do cấp khí tươi không qua xử lý ẩm 

• Khí tươi lấy trực tiếp từ bên ngoài, không qua xử lý ẩm, cấp vào đẩu ra của FCU hoặc cấp trực tiếp vào miệng gió - Gây quá tải cho FCU vì phải xử lý nhiệt ẩn đột ngột → tụ lạnh cục bộ.

⚙️ Nhóm B – Nguyên nhân do điều kiện vận hành bất thường

5. Nhiệt độ gió cấp quá lạnh

   • Gió cấp từ FCU/AHU <12°C trong khi độ ẩm môi trường cao (>70%) → dễ vượt điểm sương.

6. Tắc nghẽn tải lạnh do lưu lượng gió hồi bị suy giảm

   • Lưới lọc gió hồi quá bẩn → giảm lưu lượng hồi → FCU không đủ gió trao đổi nhiệt → làm dàn lạnh tụ lạnh sâu → lan truyền lạnh sang miệng gió → ngưng tụ.

7. FCU bẩn – hiệu suất truyền nhiệt kém

   • Dàn FCU lâu không vệ sinh → trao đổi nhiệt yếu → điểm lạnh bị tụ lại cục bộ → nhiệt độ gió cấp không đồng đều → dễ gây đọng sương tại một số đầu gió.

8. Gió hồi không đủ – mất cân bằng gió

   • Lưu lượng hồi < cấp → không gian bị “nén lạnh” → không tải hết nhiệt → độ lạnh tích tụ quanh miệng gió → đọng sương.

💨 Nhóm C – Nguyên nhân do môi trường không kiểm soát độ ẩm

9. Độ ẩm không khí trong phòng cao vượt mức

   • Đặc biệt với khu vực khí hậu ẩm (miền Bắc vào mùa xuân, miền Nam mùa mưa), khi không có hệ thống hút ẩm → hơi ẩm dễ ngưng tụ trên bề mặt lạnh.

10. Lưu thông không khí trong phòng kém

    • Phòng kín, không có gió hồi lưu thông → hơi lạnh nằm yên dưới trần → cục bộ lạnh sâu và đọng nước.

💧 Nhóm D - Nguyên nhân do cấp khí tươi không qua xử lý ẩm

11. Cấp khí tươi trực tiếp từ bên ngoài vào FCU hoặc miệng gió

❌ Mô tả sai sót thường gặp

• Trong một số công trình, để tiết kiệm chi phí, khí tươi được lấy trực tiếp từ bên ngoài trời (100% Outdoor Air) và:

  • Cấp thẳng vào đầu ra (discharge) của FCU, hoặc

  • Cấp thẳng vào miệng gió cấp phòng, mà không qua xử lý tách ẩm trước bằng thiết bị như PAU (Pre-Air Unit), Dry coil, hoặc hệ thống hút ẩm.

⚠️ Hậu quả kỹ thuật

• Khí tươi ngoài trời tại Việt Nam thường có độ ẩm tương đối cao (65–95%).

• Khi trộn vào gió lạnh của FCU ở vị trí sau coil lạnh (đầu ra) hoặc ngay tại miệng gió:

  • Hơi ẩm chưa được loại bỏ → xảy ra hiện tượng ngưng tụ cực mạnh tại miệng gió.

  • Vùng trần gần miệng gió có thể bị ẩm mốc nặng do nước rò rỉ liên tục.

  • Gây quá tải cho FCU vì phải xử lý nhiệt ẩn đột ngột → tụ lạnh cục bộ.

⚠️  Khuyến nghị kỹ thuật bắt buộc

III. 🛠️ Giải pháp kỹ thuật & khuyến nghị thi công

1. 🧩  Khâu thiết kế hệ thống

2. 🧰 Khâu thi công & bảo trì

IV. 🔍 Các bước kiểm tra khi phát hiện đọng nước tại miệng gió

1. 👀 Kiểm tra trực quan:

   • Miệng gió có đọng nước → kiểm tra bề mặt có lạnh sâu không? Vị trí đặt có gần nguồn ẩm?

2. 🌡️ Dùng thiết bị đo nhiệt ẩm kế:

   • So sánh nhiệt độ bề mặt miệng gió với nhiệt độ điểm sương (dew point). Nếu thấp hơn → có khả năng ngưng tụ.

3. 🔍 Tháo tấm trần kiểm tra cổ ống:

   • Có lớp cách nhiệt? Có rò rỉ nước từ máng ngưng?

4. 🌀 Kiểm tra lưu lượng gió:

   • Lưới lọc hồi có sạch không? Có thể đo vận tốc gió để đánh giá lưu lượng cấp – hồi.

✅ V. Kết luận

Hiện tượng đọng sương tại miệng gió không chỉ do hệ thống HVAC lạnh sâu, mà còn do bố trí sai vị trí, thiếu cách nhiệt, hoặc vận hành không chuẩn. Việc khắc phục cần đồng bộ từ khâu thiết kế – thi công – bảo trì.

🎯Tài liệu này được Starduct sử dụng để huấn luyện kỹ thuật cho các nhà phân phối và thầu phụ lắp đặt HVAC