NEWS

Dòng thời gian các sự kiện chính (2018 - 2025)

• 2018-2019:

• Chính quyền Tổng thống Trump khởi xướng cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung bằng việc áp thuế Mục 301 lên hàng hóa Trung Quốc do các chính sách sở hữu trí tuệ của Bắc Kinh.

• Nhiều nhà nhập khẩu Mỹ bắt đầu chuyển đơn hàng từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh thuế.

• Mỹ áp dụng thuế Mục 232 (10%) lên toàn bộ sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu vì lý do an ninh quốc gia (tăng lên 25% vào 12/3/2025).

• 2020:

• Thỏa thuận "Giai đoạn 1" Mỹ-Trung (yêu cầu Trung Quốc mua nông sản, giảm một phần thuế List 4A xuống 7.5%) có hiệu lực và sau đó hết hiệu lực mà không có giai đoạn 2.

• Mỹ điều tra Việt Nam về thao túng tiền tệ nhưng sau đó khép lại mà không áp thuế.

• 2021:

• Đạo luật Ngăn chặn Lao động Cưỡng bức người Duy Ngô Nhĩ (UFLPA) của Mỹ có hiệu lực, cấm nhập khẩu hàng hóa liên quan đến Tân Cương, Trung Quốc.

• Mỹ áp thuế chống bán phá giá (AD) nhôm tấm hợp kim thông dụng từ Trung Quốc (khoảng 50-100%).

• 2023:

• Hiệp hội nhôm Mỹ kiện chống bán phá giá nhôm định hình từ 14 nước (bao gồm Việt Nam) do lo ngại sản phẩm từ các nước này gây thiệt hại ngành nội địa.

• 10/2024:

• Ủy ban ITC Mỹ kết luận ngành nhôm Mỹ không bị thiệt hại đáng kể bởi nhôm đùn ép từ 14 nước (kể cả Việt Nam), dẫn đến việc DOC không áp thuế AD/CVD nào lên nhôm định hình Việt Nam.

• Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt khoảng 137 tỷ USD (tăng gần gấp ba so với năm 2018).

• 2024 (cuối năm):

• Mỹ mở điều tra AD/CVD với thép chống ăn mòn của Việt Nam.

• 2025 (đầu năm):

• Chính quyền Tổng thống Donald Trump nhiệm kỳ 47 bắt đầu, tiếp tục đường lối bảo hộ thương mại mạnh mẽ.

• Mỹ và Trung Quốc đạt thỏa thuận "đình chiến" hạn chế, Trung Quốc nhượng bộ khôi phục việc Mỹ tiếp cận một số khoáng sản đất hiếm, nhưng các bất đồng khác tạm gác lại. Phần lớn thuế quan Mỹ áp lên hàng Trung Quốc giữ nguyên ở mức cũ.

• Việt Nam và Trung Quốc trở thành trọng tâm trong chính sách thương mại của Mỹ do là hai nước xuất khẩu lớn.

• Thỏa thuận Giai đoạn 1 Mỹ-Trung năm 2020 hết hiệu lực.

• Tháng 3/2025:

• Từ ngày 12/3/2025, chính quyền Trump khôi phục và mở rộng thuế Mục 232 lên toàn bộ sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu với mức 25% đồng loạt, không có ngoại lệ hay hạn ngạch miễn trừ.

• Tháng 4/2025:

• Mỹ thông báo kế hoạch áp thuế toàn diện lên "phần lớn hàng nhập khẩu" với mức cơ bản 10%, có thể tăng cao hơn tùy theo thâm hụt thương mại. Kế hoạch này tạm hoãn đến ngày 9/7/2025 để đàm phán song phương.

• Mỹ đe dọa áp thuế rất cao (lên tới 46% trên hầu hết hàng hóa) đối với Việt Nam nếu không đạt được thỏa thuận trước ngày 9/7/2025.

• Cuối tháng 5/2025:

• Giá cước container từ châu Á đến Bờ Tây Mỹ khoảng 2.615 USD/FEU.

• Đầu tháng 7/2025:

• Việt Nam tích cực đàm phán để đạt được thỏa thuận song phương với Mỹ.

• Ngày 2/7/2025:

• Tổng thống Trump tuyên bố đạt được "thỏa thuận thương mại" với Việt Nam. Theo đó, Mỹ tạm thời không áp mức thuế 46% mà thay vào đó áp mức 20% đối với "nhiều mặt hàng" xuất khẩu từ Việt Nam. Hàng hóa "trá hình, chuyển tải" từ nước thứ ba qua Việt Nam sẽ chịu mức thuế lên đến 40%. Việt Nam cũng sẽ mở cửa thị trường hơn cho hàng Mỹ.

• 9/7/2025:

• Hạn chót để Hoa Kỳ đàm phán song phương với các nước, tránh "cú sốc thuế" toàn diện.

• Nửa cuối 2025:

• Đa số hàng xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ chịu thuế 20% theo thỏa thuận mới, trừ các mặt hàng chịu thuế cao hơn theo Mục 232 (25% cho thép/nhôm) hoặc thuế chống bán phá giá.

• Hàng Trung Quốc vẫn chịu thuế Mục 301 (7.5%-25%) và các thuế AD/CVD cao, bên cạnh thuế Mục 232 (25%) nếu là thép/nhôm.

Danh sách nhân vật chính

• Donald Trump: Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 47 (bắt đầu từ năm 2025). Ông là người tiếp tục đường lối bảo hộ thương mại mạnh mẽ, sử dụng thuế quan làm công cụ đàm phán với hầu hết đối tác và khởi xướng các chính sách thuế quan quan trọng đối với Việt Nam và Trung Quốc.

• Murray Hiebert: Chuyên gia từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS). Ông là người đã bình luận về tác động của chính sách thuế quan của Trump đối với Việt Nam, nhấn mạnh tầm quan trọng của thỏa thuận 20% để Việt Nam giữ được sức cạnh tranh.

• Chính phủ Việt Nam: Đại diện cho Việt Nam trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ. Chính phủ Việt Nam đã tích cực đàm phán để đạt được thỏa thuận thuế song phương 20% và đang nỗ lực kiểm soát các hành vi gian lận xuất xứ.

• Chính quyền Hoa Kỳ: Tổng thể các cơ quan chính phủ Mỹ chịu trách nhiệm về chính sách thương mại, bao gồm Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), Bộ Thương mại Mỹ (DOC), và Ủy ban Thương mại Quốc tế (ITC).

• Bộ Thương mại Mỹ (DOC): Cơ quan chịu trách nhiệm thực hiện các cuộc điều tra và áp đặt thuế chống bán phá giá (AD) và chống trợ cấp (CVD).

• Ủy ban Thương mại Quốc tế (ITC): Cơ quan độc lập của Mỹ chuyên xác định xem các ngành công nghiệp nội địa có bị thiệt hại do nhập khẩu hay không, ảnh hưởng đến việc áp dụng thuế AD/CVD.

• Hiệp hội nhôm Mỹ: Tổ chức đại diện cho ngành nhôm của Mỹ, đã khởi kiện chống bán phá giá nhôm định hình từ nhiều nước, bao gồm Việt Nam.

• Người tiêu dùng Mỹ: Đối tượng cuối cùng chịu ảnh hưởng của các chính sách thương mại. Thái độ và nhận thức của họ về hàng hóa "Made in China" và "Made in Vietnam" đóng vai trò quan trọng trong lợi thế cạnh tranh của hai quốc gia.

Tổng hợp bởi Bộ Phận Nghiên Cứu Thị Trường - Công Ty NSCA