NEWS

Khói giết người—điều đó ai cũng biết. Nhưng không hẳn nhiều người hiểu rõ là lý do tại sao. Chúng ta biết rằng chúng ta không thể hít khói vì những ảnh hưởng độc hại của nó. Chúng ta biết nó có mùi khó chịu, nhưng chỉ đơn giản là như vậy.

Ngoài việc độc hại về mặt hóa học, khói nóng có thể gây hại cho da, mắt, phổi và dẫn đến tàn phế. Xa hơn, nó có thể che khuất tầm nhìn, cản trở việc thoát thân trong các đám cháy. Các vụ nổ hoặc phóng điện bề mặt có thể xảy ra nếu nồng độ của các hạt khói đủ lớn và các được nung nóng đến nhiệt độ bốc cháy của chúng.

THÀNH PHẦN CỦA KHÓI

Khi một tòa nhà và những thứ bên trong bắt đầu bốc cháy, cháy âm ỉ hoặc có ngọn lửa - khói sẽ được tạo ra. Thông thường, khói này bao gồm một số lượng lớn các phân tử và hạt khác nhau tạo thành những đám lớn. Tất cả các nguồn nhiên liệu phổ biến từ cấu trúc tòa nhà đến đồ đạc đều chứa carbon và hydro, trong khi hầu hết các vật liệu hiện đại (nhựa và polyme) cũng chứa lưu huỳnh và nitơ. Vật liệu tái chế có thể chứa các hợp chất có khả năng gây hại khác. Các hợp chất nitơ và lưu huỳnh sinh ra trong đám cháy có độc tính cao. Trong số các sản phẩm của quá trình đốt cháy có hydro sulfua, sulfur dioxide, hydro clorua, amoniac và các sản phẩm hữu cơ khác nhau. Muội đen hình thành từ carbon bị đốt cháy không hoàn toàn. Hơn một trăm chất độc đã biết được tạo ra trong đám cháy bên trong một tòa nhà.

CO và HCN

Trong một đám cháy dân dụng không nguy hiểm điển hình, carbon monoxide (CO) và hydro xyanua (HCN) là hai hợp chất nguy hiểm nhất.

Cơ chế hoạt động của CO và HCN là khác nhau. CO gắn rất chặt với huyết sắc tố trong máu và ngăn không cho oxy được vận chuyển và loại bỏ carbon dioxide (CO2). Kết quả là ngạt thở. HCN hoạt động trên ty thể của tế bào, đặc biệt là trong hệ thần kinh. Cơ chế hoạt động của nó phức tạp hơn, nhưng về cơ bản là ngừng sản xuất adenosine triphosphate (ATP), chất sinh hóa thúc đẩy hoạt động của hầu hết các quá trình trong tế bào. Với tốc độ tái chế ATP 10 lần một giây, HCN có tính hủy diệt cao hơn CO vì nó hoạt động gần như ngay lập tức và tắt các chức năng của tế bào.

Ở nhiệt độ cao, CO2 thường được tạo ra. Ở nhiệt độ thấp, quá trình đốt cháy không hoàn toàn xảy ra và thay vào đó CO được tạo ra. HCN được sản xuất ở tốc độ cao hơn ở nhiệt độ thấp hơn.

Trong giai đoạn đầu của quá trình đốt cháy, khi lửa lan rộng, quá trình sản xuất CO và HCN bắt đầu. Quá trình oxy hóa HCN dẫn đến sự hình thành các hợp chất độc hại khác và nhiều CO hơn. Nếu có vòi phun nước sẽ hạn chế được 88 phần trăm đám cháy cho đến khi lính cứu hỏa đến. Khi nước làm nguội đám cháy, sự hình thành HCN vẫn được thúc đẩy. Theo cách tương tự, việc hạn chế oxy thúc đẩy sự hình thành CO thay vì CO2. Cách tốt nhất là dập tắt hoàn toàn ngọn lửa và dập tắt than hồng, nhưng việc này sẽ luôn cần nhiều thời gian hơn.

Ảnh hưởng lâu dài của việc hít phải khói

Ít được biết đến hơn so với những mối nguy hiểm trước mắt của khói là những tác động của việc tiếp xúc với khói nồng độ cao trong khoảng thời gian dài. CO gắn vào các phân tử khác, đặc biệt là myoglobin và cytochrom oxidase của ty thể. Điều này dẫn đến thiệt hại đáng kể cho tim và hệ thần kinh. Xyanua giết chết các tế bào não bằng cách giảm khả năng sản xuất năng lượng của chúng. Các cơn đau tim của nhiều lính cứu hỏa bị nghi ngờ là do ngộ độc xyanua. Nồng độ xyanua càng cao, cái chết càng nhanh.

Trong số các triệu chứng trung và dài hạn của việc hít phải khói là khàn giọng (tổn thương dây thanh quản), ho, khó thở, các triệu chứng hen suyễn trầm trọng hơn và suy giảm chức năng phổi. Tài liệu tham khảo đầy đủ nhất về chủ đề này là một nghiên cứu về tác động sức khỏe đối với những người ứng phó với sự kiện 11/9. Khói có thể gây ra hoặc góp phần hình thành ung thư, các bệnh tự miễn dịch, chứng ngưng thở khi ngủ và bệnh sacoit.

Tóm lại :

Khói từ các đám cháy xây dựng và trang trí nội thất chứa hơn 100 loại chất độc, trong đó CO và HCN nói chung là nguy hiểm nhất. Mặc dù tác động tức thời của việc hít phải khói có thể là tử vong hoặc tổn thương vĩnh viễn, nhưng tác động lâu dài cũng rất nghiêm trọng. Vì vậy những nỗ lực để kiểm soát khói bảo vệ sức khỏe lâu dài của người dân và nhân viên cứu hỏa là như nhau.

Sống tại Nevada, tác giả là chuyên gia về thiết bị truyền động và ngăn lửa và khói, đồng thời là người quản lý các sản phẩm lửa và khói cho Belimo Americas. Felker cũng là phó chủ tịch của Lực lượng Đặc nhiệm Chống Khói và Lửa của Hiệp hội Kiểm soát và Chuyển động Không khí Quốc tế. Ông là thành viên của Hội đồng Quy tắc Quốc tế, Hiệp hội Phòng cháy chữa cháy Quốc gia và Hiệp hội Kỹ sư Phòng cháy chữa cháy, đồng thời là thành viên trọn đời của ASHRAE. Ông là đồng tác giả của cuốn sách “Dampers and Airflow Control,” do ASHRAE Special Publications xuất bản năm 2010.